มีใครเคยไปเที่ยวทะเลแล้วมีผื่นขึ้น และมีอาการคันหลังจากที่ขึ้นจากทะเลรึเปล่าคะ
วันนี้หมอยา อยากเล่ามีเรื่องเล่าจากประสบการณ์ตรงเลยนะคะ
โบว์พึ่งกลับมาจากไปเที่ยวเกาะช้าง ดำน้ำดูปะการัง ตอนจังหวะลงจากเรือโบว์รู้สึกว่าเหมือนมีอะไรมาโดนที่แขนคันยิบๆขึ้นมาทันทีเลยค่ะ รู้สึกเลยว่าต้องโดนพิษแตนทะเล หรือว่าพิษแมงกะพรุนสักอย่างแน่ๆ แต่อาการมันหายไปหลังจากที่เราพยายามว่ายหนีออกจากบริเวณนั้น ดำน้ำให้อาหารปลาจนหนำใจ ก็ขึ้นเรือ ล้างน้ำจืดตามปกติ อาการคันและผื่นยังไม่มีนะคะ แต่พอตอนเย็น เริ่มที่จะมีผื่นขึ้นเกาะกันเป็นแนวยาวเหมือนลักษณะหนวดแมงกะพรุน และมีอาการคัน แต่ก็ไม่ได้คันมากและด้วยความเหนื่อยจึงนอนหลับไป พอตอนเช้าเท่านั้นแหละค่ะ ผื่นเริ่มเห็นชัด และมีรอยเกาเป็นแผลน่าจะคันตอนนอนหลับไปและเกาโดยไม่รู้ตัว (จริงๆแล้วทุกครั้งที่ลงทะเลโบว์จะใส่ชุดว่ายน้ำที่ปิดคอและขายาว แขนยาว และก็ไม่เคยโดนพิษแตนทะเล หรือแมงกะพรุนทะเลเลยสักครั้ง ครั้งนี้ชุดว่ายน้ำเปียกจากวันก่อนและยังไม่แห้ง ไม่อยากใส่เปียกๆขึ้นรถ เลยใส่เสื้อยืดกับกางเกงขาสั้นละกัน เพราะเคยใส่ตอนเด็กๆก็ไม่เห็นจะเป็นอะไรหนิ แต่ครั้งนี้ดันไม่รอดซะแล้ว)
จากประสบการณ์ตรงที่ผ่านมานะคะ บอกได้เลยว่าสิ่งที่ทำพลาดไปคือ หากรู้สึกว่าโดนพิษแตนทะเลควรใช้น้ำทะเล หรือน้ำส้มสายชูล้างพิษ หากหาผักบุ้งทะเลได้ให้เอาผักบุ้งทะเลขยี้ๆผสมกับน้ำส้มสายชูและห่อกับผ้าขาวบางประคบบนบริเวณที่โดนแตนทะเลหรือพิษแมงกะพรุนนะคะ ไม่ใช่น้ำจืดเพราะน้ำจืดจะทำให้พิษกระจายมากขึ้นนะคะ และควรที่จะทานยาแก้แพ้ และทายาแก้แพ้ แก้คันเลยเมื่อมีอาการ ไม่งั้นจะเผลอเกาจนเป็นแผลและติดเชื้อแบคทีเรียแทรกซ้อนได้นะคะ
วันนี้หมอยาอยากเล่าเอาวิธีปฐมพยาบาลหากโดนพิษแตนทะเล แตนทะเลกัด หรือโดนพิษแมงกะพรุน มาฝากนะคะ
1.รีบขึ้นจากน้ำทะเลทันที ถอดเสื้อผ้าออกหากทำได้ และใช้น้ำทะเล น้ำส้มสายชูล้าง จะดีกว่าน้ำจืดนะคะ
2.ไม่ถู หรือเกาบริเวณผื่นหรือที่คันนะคะ
3.วิธีที่จะช่วยลดพิษจากแตนทะเลคือทาผื่นด้วยน้ำส้มสายชูเจือจางหรือใช้แอลกอฮอลล์ทาแผลเช็ดได้เลย
4.ประคบเย็นหากมีความรู้สึกปวด แสบ ร้อน บริเวณที่โดนแตนทะเลกัด
มาดูกันว่าหากโดนแตนทะเลกัดและพิษแมงกะพรุน จะรักษายังไงนะคะ
1.หลังจากโดนแตนทะเลกัดหรือพิษแมงกะพรุนให้เราปฐมพยาบาลตามวิธีที่แนะนำด้านบนเลยนะคะ
2.ให้รักษาตามอาการ เริ่มจากยาทาแบบสเตียรอยด์จะใช้เป็นตัวไหนก็ได้ขึ้นกับความรุนแรงของรอยผื่นที่โดนแตนทะเลกัด หรือบริเวณที่โดนพิษแมงกะพรุนเลย แต่ก่อนที่ใช้ยาแนะนำว่าต้องไม่แพ้ยาหรือส่วนประกอบในยานะคะ ปรึกษาเภสัชกรก่อนซื้อยานะคะ
- หากเป็นบริเวณหน้าหรือบริเวณที่ผิวบอบบางหรือในเด็กควรจะใช้สเตียรอยด์แบบอ่อนเช่น
- 1-2% hydrocortisone cream
- 5% Prednisolone
- Triamcinolone acetonide 0.02% เช่นยี่ห้อ TA 0.02%
- หากเป็นบริเวณตัว แขนควรจะใช้สเตียรอยด์แบบปานกลางเช่น
- Betamethasone dipropionate 0.05% เช่นยี่ห้อ Diprosone
- Triamcinolone acetonide 0.1% เช่นยี่ห้อ TA 0.1%
- Mometasone furoate 0.1% เช่นยี่ห้อ Elomet
- Betamethasone Valerate 0.1% เช่นยี่ห้อ Betnovate
- Prednicarbae 0.1% เช่นยี่ห้อ Dermatop
- หากเป็นบริเวณที่ผิวหนังหนา เช่นเท้า หรือใช้สเตียรอยด์แบบอ่อน ปานกลางแล้วไม่หาย ควรจะใช้สเตียรอยด์แบบแรงเช่น
1.Clobetasone propionate 0.05% เช่นยี่ห้อ Dermazone ,Hofvate
2.Desoximetasone 0.25% เช่นนี่ห้อ Topiderm
ยาทาสเตียรอยด์ทุกตัวไม่ควรทาต่อเนื่องนานเกิน 3 เดือน
ส่วนหากแพ้คันมากแนะนำทานยาแก้แพ้ Antihistamine ร่วมด้วยได้นะคะ จะใช้ตัวยาไหนก็ได้ค่ะ เช่น
1.Cetirizine dihydrochloride 10 mg เช่นยี่ห้อ Zyrtec , Cetrizin
2.Loratadine 10 mg เช่นยี่ห้อ Lorsedin
3.Fexofenadine Hydrochloride 60mg ,180 mg เช่นยี่ห้อ Avafast 60 ,Avafast 180
4.Levocetirizine Dihydrochloride 5 mg เช่นยี่ห้อ Ellezin ,Z-NIS
หากอ่านมาถึงตรงนี้แล้วสงสัยกดลิงค์เข้ามาคุยกันได้นะคะ
FB: https://www.facebook.com/rukyaphama8/
youtube https://www.youtube.com/channel/UCVFagi33TD86ZSaWsPUXwew
บทความโดย ภญ.ยุพเรศ ภัทรอนันต์พงศ์